De KNZB modelstatuten zijn met inwerkingtrede van de nieuwe Wet Bestuurlijk Toezicht Rechtspersonen (WBTR) aangepast door een jurist. Met het inwerking trede van de wet is het per 1 juli 2021 niet langer noodzakelijk om bij wijzigingen goedkeuring te vragen aan de KNZB. Wel bevatten de modelstatuten een aantal “verplichte” delen die in blauw zijn aangegeven. Verenigingen die zich (nieuw) aanmelden bij de KNZB dienen de statuten nog wel te delen met de KNZB via verenigingsondersteuning@knzb.nl.

Voor gebruik van de KNZB modelstatuten wordt onderstaande leeswijzer meegegeven aan verenigingen:

1) De modelstatuten hebben betrekking op een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid WBTR en digitale besluitvorming (zonder raad van toezicht– en niet zijnde een ANBI, een Algemeen Nut Beogende Instelling)
2) Het betreft een voorbeelddocument. Je bent als vereniging zelf verantwoordelijk voor de verdere toepassing.
3) Deze modelstatuten zijn gebaseerd op de zorgvuldig opgestelde teksten door wbtr.nl, en op verzoek van vele gebruikers, in samenwerking met een notaris aangevuld met specifieke teksten voor KNZB verenigingen. De tekst is een voorbeeld en moet worden aangepast aan de eigen vereniging.
4) Met het concept ga je naar de eigen notaris om het te bespreken en te komen tot vaststelling. Het is noodzakelijk een notaris te raadplegen om de statuten rechtsgeldig te wijzigen.
5) Indien een vereniging het lidmaatschap bij de KNZB wil aanvragen moeten in de statuten van de vereniging tenminste de blauwe artikelen van deze modelstatuten opgenomen worden.
6) In rood staan toelichtingen
7) Indien er voor een artikel meerdere alternatieven zijn wordt dit onder elkaar aangegeven met ervoor in groen de aanwijzing wat de hoofdtekst is en wat de alternatieven voor de tekst zijn of welke aanvullende opties er zijn, met een uitleg in groen.
8) Als er in de tekst gekozen kan worden uit alternatieven of een waarde moet worden meegegeven dan staat dit [vet tussen haken].

Belangrijk voor gebruikers van de modelstatuten: Dit model kent geen donateurs.

Statuten
Bij de oprichting van een vereniging vormen de statuten het belangrijkste stuk. Het is als het ware de grondwet van de vereniging. Vaak stelt het bestuur ook een huishoudelijk reglement op, met uitvoeringsbepalingen en/of aanvullingen. Denk hierbij aan regels over het aanvragen van het lidmaatschap, de contributiebetaling, de besluitvorming binnen het bestuur of het gebruik van het clubhuis. 

Verplichte punten 
Wordt de vereniging bij notariële akte opgericht dan moeten in ieder geval de volgende punten in de statuten worden opgenomen:

• de naam van de vereniging en de gemeente in Nederland waar zij gevestigd is;
• het doel van de vereniging; 
• de verplichtingen van de leden tegenover de vereniging, of de wijze waarop deze verplichtingen kunnen worden opgelegd;
• de manier waarop de algemene vergadering bijeengeroepen wordt;
• de manier van benoeming en ontslag van bestuurders;
• de bestemming van het batig saldo bij ontbinding of de wijze waarop de bestemming moet worden vastgesteld.

De akte moet in het Nederlands worden opgesteld en de notaris is ervoor verantwoordelijk dat aan alle vereisten wordt voldaan. 

Wijzigen van statuten 
Het is verstandig om de statuten zo volledig mogelijk te maken. Als iets niet in de statuten staat, is de wet van toepassing. De algemene ledenvergadering moet over een statutenwijziging een uitdrukkelijk besluit nemen. Als de statuten zijn vastgelegd in een notariële akte, dan moet de statutenwijziging in een nieuwe notariële akte vastgelegd worden.

Het huishoudelijk reglement
Een huishoudelijk reglement is een set regels en richtlijnen, in aanvulling op de wet en de statuten. Een vereniging of stichting moet beschikken over statuten, het opstellen van een huishoudelijk reglement is niet verplicht. Toch kiezen bijna alle verenigingen en stichtingen ervoor een huishoudelijk reglement te maken.

Om te bepalen wat er in de statuten komt te staan, en wat in het huishoudelijk reglement, is het aan te raden om na te gaan welke zaken er vijf jaar ongewijzigd kunnen blijven. Deze dingen kunnen vastgelegd worden in de statuten.

Alle andere afspraken, richtlijnen en regels kunnen opgenomen worden in het huishoudelijk reglement.

Het huishoudelijk reglement mag niet in tegenspraak zijn met de statuten. Is dit toch het geval, dan hebben de statuten voorrang boven het huishoudelijk reglement. Het wijzigen van het huishoudelijk reglement is alleen mogelijk door middel van een bestuursbesluit. Dit kan bijvoorbeeld door de wijziging op te brengen voor stemming in de bestuursvergadering of algemene ledenvergadering.