Accepteer cookies

KNZB.nl gebruikt cookies om u een optimale gebruikerservaring te bieden.

Als u wilt aanpassen welke cookies we mogen gebruiken, kunt u zelf uw instellingen wijzigen.

Meer informatie over privacy en cookies.

KNZB

  • English
  • contact
  • inloggen

  • Alles over zwemmen
    • Zwemles SuperSpetters
      SuperSpetters
    • Zwem4daagse
      Zwem4daagse Home Edition
    • Mijnzwemcoach
      Borstcrawlcursus - Begeleid trainen
      Mijnzwemcoach - Online trainingen
  • Vereniging & wedstrijdsport
    • Bestuur & Organisatie
      De KNZB accountmanagers
      Bestuur
      Kader
      Sportaanbod
      Accommodatiezaken
      Samenwerking
      Ledenwerving en -behoud
      KNZB kennisacademie
      Marketing & Communicatie
      Privacywetgeving/AVG
      Administratie & Software
      Financien & verzekeringen
      Code Blauw
    • Opleidingen
      Algemene informatie
      Licentiebeleid
      Opleiding niveau 1,2 en 3
      Opleiding niveau 4
      Opleiding niveau 5
      Official opleidingen
      Opleidingen bestuurlijk kader
      Bijscholingen en opleidingen
      De Edubus
    • Wedstrijdsport
      Algemene wedstrijdzaken
      Coronaprotocol KNZB activiteiten
      Beachwaterpolo
      Open Water Zwemmen
      Schoonspringen
      Synchroonzwemmen
      Waterpolo
      X-Diving
      Zwemmen & Para-zwemmen
      Sporten met een beperking
      Webkalender
  • Evenementen & TeamNL
    • Evenementen
      Ticketshop
      Swim Cups
      World League waterpolo
      Onze Helden on Tour
      Vrijwilligers
      World Cups 2018
    • TeamNL
      TeamNL Zwemmen
      TeamNL Open Water Zwemmen
      TeamNL Schoonspringen
      TeamNL Synchroon
      TeamNL Waterpolo
      TeamNL Para-zwemmen
    • Activiteiten
      Zomertour 2020
      Aquatics Week 2020
no image
HomeVereniging & wedstrijdsportWedstrijdsportAlgemene wedstrijdzakenMedische zaken/dopingMedischIncidentie

Incidentie

Zwemmen en het risico op blessures
 
Inleiding
Er vinden in Nederland jaarlijks ongeveer 1,9 miljoen bedrijfs-, verkeer, en privé-ongevallen en sportblessures plaats waarvoor medische behandeling noodzakelijk is. Uitgaande van ruim 16 miljoen inwoners in ons land, betekent dit dat jaarlijks 1 op de 8 Nederlanders zich medisch moet laten behandelen voor een ongevalletsel of sportblessure. De meeste slachtoffers hebben hun letsel opgelopen tijdens sportbeoefening (40%). Hiervan zijn 82% plotseling ontstaan. In de totale bevolking boven de vier jaar is naar schatting de helft actief als sporter (mannen 51% en vrouwen 49%), bij de 55+ groep zijn de vrouwelijke sporters duidelijk in de meerderheid. Met toename van de leeftijd daalt zowel bij mannen als bij vrouwen het percentage sportdeelname.
In de periode 2000-2002 waren jaarlijks 7,7 miljoen Nederlanders sportief actief, een zevende hiervan (1,1 miljoen) zwemt regelmatig, hetgeen een vermindering is ten opzichte van de periode 1997-1998. Van alle sporters lopen er jaarlijks 1,2 miljoen een acute blessure op, bij zwemmen ligt het aantal blessures duidelijk lager, er treden per jaar zo’n 19.000 blessures op.
Ruim een tiende van de Nederlandse bevolking (11%) geeft aan te zwemmen, hiervan zwemt 12% in georganiseerd verband en 8% neemt deel aan wedstrijdzwemmen. In de periode 1994-2004 is het aantal leden van de KNZB constant gebleven (15.000). Bij de zwemverenigingen is 51% man waarvan 68% jonger dan 18 jaar. Van de wedstrijdzwemmers is 64% vrouw, de gemiddelde leeftijd is 34 jaar en gemiddeld wordt er 1.6 uur per week gezwommen.
 
Tabel 1: Zwemparticipatie in Nederland over de periode 2000-2002
Zwemmen
 
 
Per jaar
aantal beoefenaren
 
1.100.000
aantal sporturen per jaar
91.000.000
Bron: OBiN 2000-2002
 
Na fitness (1,3 miljoen sporters), is zwemmen de grootste sport met 1,1 miljoen deelnemers, daarna komen veldvoetbal (940.000) en tennis (930.000). Overzicht van de top 5 is te zien in onderstaande tabel.
 
Tabel 2: Top 5 van sporttakken in de Nederlandse bevolking: aantal sporters naar leeftijdsgroep en geslacht
Mannen
1
2
3
4
5
4 t/m 17
veldvoetbal
zwemmen
tennis
judo/jiu-jitsu
hockey
 
430.000
200.000
92.000
90.000
45.000
18 t/m 34
veldvoetbal
fitness
tennis
hardlopen
squash
 
290.000
260.000
120.000
111.000
110.000
35 t/m 54
tennis
hardlopen
fitness
veldvoetbal
fietsen
 
2.000.000
190.000
170.000
130.000
110.000
55+
tennis
fietsen
zwemmen
fitness
hardlopen
 
110.000
100.000
75.000
61.000
46.000
totaal
veldvoetbal
fitness
tennis
zwemmen
hardlopen
 
870.000
530.000
520.000
410.000
360.000
Vrouwen
1
2
3
4
5
4 t/m 17
zwemmen
turnen
paardensport
tennis
dansen
 
210.000
130.000
92.000
90.000
45.000
18 t/m 34
fitness
aerobics
zwemmen
hardlopen
tennis
 
300.000
160.000
120.000
111.000
110.000
35 t/m 54
fitness
zwemmen
tennis
aerobics
hardlopen
 
320.000
190.000
170.000
130.000
110.000
55+
zwemmen
fitness
tennis
fietsen
turnen
 
200.000
11.000
75.000
61.000
46.000
totaal
fitness
zwemmen
tennis
aerobics
turnen
 
770.000
720.000
41.000
320.000
220.000
Bron: OBiN 2000-2003
 
Sportblessures
De gemiddelde incidentiedichtheid (= aantal sportblessures per 1.000 sporturen) als maat voor het risico op een blessure bedraagt voor alle sporttakken tezamen één blessure per 1.000 sporturen. De top 3 van sporten met het hoogste blessurerisico zijn respectievelijk: zaalvoetbal, basketbal en hockey. Zwemmen komt niet in deze top-10 voor. De incidentiedichtheid voor zwemmen is namelijk 0,2. Dat zijn per jaar ongeveer 19.000 blessures, hiervan wordt naar schatting de helft (11.000) medisch behandeld. De top-10 staat in onderstaande tabel 3.
 
Tabel 3: Aantal blessures, percentage medisch behandeld en incidentiedichtheid (i.d>) per sporttak
 
 
Totaal
% medisch
i.d.
Betrouwbaarheids
interval i.d.
Veldvoetbal
Tennis
Hardlopen/joggen/trimmen
Volleybal
Zaalvoetbal
Hockey
Skieen/snowboarden
Basketbal
Fitness/conditietraining
Paardensport
Turnen/gymnastiek
Atletiek
Squash
Handbal
Zwemmen
Judo/jiu-jitsu
Karate/taekwondo
Aerobics
Skeeleren
n = 229
n = 99
n = 74
n = 52
n = 44
n = 44
n = 45
n = 29
n = 27
n = 24
n = 21
n = 18
n = 16
n = 16
n = 12
n = 10
n = 12
n = 12
n = 10
420.000
130.000
110.000
80.000
74.000
72.000
64.000
51.000
40.000
35.000
33.000
30.000
27.000
26.000
19.000
18.000
18.000
16.000
15.000
56
48
47
54
48
41
59
41
48
40
43
34
57
81
57
10
28
55
41
2,1
1,1
1,7
2,0
6,1
2,3
7,2
3,1
0,2
0,4
1,3
2,0
1,9
2,1
0,2
1,5
2,1
0,6
1,1
1,8 - 2,3
0,9 - 1,3
1,4 - 2,2
1,6 - 2,6
4,7 - 8,2
1,8 - 3,1
5,6 - 9,6
2,3 - 4,5
0,2 - 0,3
0,3 - 0,7
0,9 - 1,9
1,3 - 3,2
1,3 - 3,1
1,4 - 3,4
0,1 - 0,4
0,9 - 2,8
1,4 - 3,7
0,4 - 1,0
0,7 - 2,1
Totaal
n = 971
780.000
51
1,0
0,9 - 1,1
 
Bron: OBN 2002-2003.
 
 
Het aantal behandelingen voor zwemblessures op een SpoedEisende Hulpafdeling (SEH) neemt sinds 1994 geleidelijk af. Er is in 2002 een afname van blessure behandelingen op de SEH van bijna een derde ten opzichte van 1994.
Zwemmen is dus een niet-blessuregevoelige sport welke de laatste jaren steeds blessure ongevoeliger wordt.
 
Tabel 4: Op SEH behandelde sportblessures door of tijdens zwemmen.
 
1997
1998
1999
2000
2001
2002
8.300
7.300
7.900
7000
7.100
6.200
Trend 1997-2002
-29%
significant verschil (p<0.01)
 
Bron: Sportblessures; het totale speelveld (1997-2002)
 
Historisch
Uit het Trendrapport Bewegen en Gezondheid 2000-2001 bleek dat in 1997-1998 er 92.000 blessures waren in het zwembad, waarvan er 28.500 medisch behandeld werden. Per 1.000 uur zwemmen treden er gemiddeld 0,6 blessures op. Er werden jaarlijks 7800 zwemmers op de SEH afdeling behandeld. Er is dus een daling van jaarlijks 1000 blessures en een afname van medische behandelingen van, door zwemmen veroorzaakte, blessures.
 
Tabel 5: Sportblessures op de SpoedEisende Hulpafdeling (1998-2002)
 
SEH behandelingen top 10
 
 
 
sport
aantal
%
incidentie
trend (%)
veldvoetbal
49.000
32
0,24
-18
paard- of ponyrijden
9.700
6
0,12
13
hockey
8.800
6
0,34
1
skeeleren/skaten
8.700
6
a
-22
zwemmen
7.100
5
0,08
-22
volleybal
6.600
4
0,17
-30
zaalvoetbal
5.900
4
0,51
-18
tennis
5.200
3
0,05
-33
vechtsport
4.700
3
0,16
6
basketbal
4.400
3
0,28
-6
a = onvoldoende gegevens
 
 
 
vechtsport exclusief boksen
 
 
 
 
Bron: Letsel Informatie systeem 1998-2002; Consument en Veiligheid
 
 
Het ongevalscenario bij zwemmen is voornamelijk een val of contact met een object, vooral rond het zwembad. Het meest is het onderbeen aangedaan, gevolgd door het hoofd. Dit beeld is in de loop van de tijd feitelijk niet veranderd. 
 
Tabel 6: Jaarlijks SEH-behandelingen bij zwemmen in percentages.
 
 
 
 
 
 
 
%
%
naar ongevalsscenario
 
 
 
98-02
97-99
val
 
 
 
 
 
44
48
 
uitglijden in zwembad
 
 
10
4
contact met object
 
 
 
 
35
31
 
stoten tegen zwembadrand
 
 
6
12
 
snijden aan object
 
 
 
6
8
lichamelijk contact
 
 
 
 
10
11
naar letsel
 
 
 
 
 
 
heup/been/voet
 
 
 
 
36
44
 
kneuzing/oppervlakkig letsel enkel/voet/teen
11
10
 
breuk enkel/voet/teen
 
 
7
 
 
open wond enkel/voet/teen
 
 
5
 
hoofd
 
 
 
 
 
31
31
 
hoofdwond
 
 
 
17
 
 
kneuzing/oppervlakkig letsel hoofd
 
9
 
schouder/arm/hand
 
 
 
 
23
16
 
kneuzing/oppervlakkig letsel pols/hand/vinger
5
6
 
Bron: Letsel Informatie Systeem 1998-2002, 1997-1999 ;Consument en Veiligheid
 
 
Een hoofdwond is de meest voorkomende sportblessure in het zwemmen die op een spoedeisende hulpafdeling van een ziekenhuis behandeld wordt. Daarnaast komt een open wond aan voet/teen vaak voor. Deze blessures zijn vormen van blessures die direct op te lopen zijn in het zwembad. De ontstaansmechanismen van deze sportblessures zijn vooral het stoten, vallen en lichamelijk contact (Schmikli et al, 2004).
Ten opzichte van de algemene ontstane wijze van sportblessures valt het op dat bij zwemmen vaak het hoofd is aangedaan, terwijl de rug en romp ongeschonden blijven en ook de benen duidelijk minder aangedaan zijn.
 
Tabel 7: Medisch behandelde blessures sport versus zwemmen, in percentages
 
Getroffen lichaamsdeel
 
sport
sport
zwemmen
 
plotseling
geleidelijk
 
Been/heup/voet
 
61
67
36
Arm/schouder/sleutelbeen
21
16
23
Hoofd
 
 
5
 
31
 
Bron: Letsel Informatie Systeem 2000-2002, jaarlijks gemiddelde; Consument en Veiligheid
 
 
Conclusie
Zwemmen is en blijft een sport met weinig blessures (= low risk sport). Over de afgelopen jaren is het blessure risico zelfs verder afgenomen.
Grootste gevaar blijft het vallen in en rond het zwembad. Als er goede veiligheidsmaatregelen worden genomen bestaat er in verenigingsverband een zeer laag risico op blessures.
  • Actueel
    • Agenda
    • Nieuws
    • Aanmelden nieuwsbrieven
    • Archief nieuwsbrieven
    • PodCats - podcast met André Cats
    • Goede voorbeelden in coronatijd
  • De KNZB
    • Strategie & beleid
    • Bondsbureau
    • Bestuur en commissies
    • Algemene Ledenvergadering
    • Regio
    • Verenigingen
    • De zwemsporten
    • Partners, sponsors en suppliers
    • Zwembad Zeist
    • Reglement & Protocol
    • Vertrouwenscontactpersoon
    • Media
  • Webshop
    • KNZB producten
    • KNZB-ID
    • Verzending en levertijden
    • Retourneren
    • Veelgestelde vragen
    • Contact
Wedstrijdsport
Algemene wedstrijdzaken
Tucht, beroeps- en protestzaken
Veel gestelde vragen Tucht/Beroepszaken
Uitspraken Tuchtcommissie
Uitspraken Protestcommissie
Uitspraken Commissie van Beroep
2017
2018
2019
2020
Uitspraken ISR
Straftabel
Medische zaken/doping
Medisch
Sporten en griep
Incidentie
Doping
Zorgverzekering
Organisatie Evenementen
Weersomstandigheden
Coronaprotocol KNZB activiteiten
Veelgestelde vragen over het coronavirus
Waterpolo / waterbasketbal
Schoonspringen
Synchroonzwemmen
Zwemmen
Mijnzwemcoach
Zwem4Daagse
SuperSpetters
Verenigingsprotocollen
Beachwaterpolo
Kalender
Open Water Zwemmen
Algemene informatie
Organiseren van een wedstrijd
Zwemmen in buitenwater
Deelnemen aan wedstrijden
Virtual Open Water swims
Sponsor- en prestatietochten
Kampioenschappen
Wedstrijdkalender
Uitslagen & klassementen
Taakgroep & Officialzaken
Prestatie- en herinneringsmedailles
Samenwerking met Ned. Triathlonbond
Schoonspringen
Master Classes
Schoonspringen in Nederland
Organisatie schoonspringen
Bepalingen schoonspringen
Topsport schoonspringen
Nationale Selectie On Tour
NK schoonspringen
KNZB Jeugdcircuit
Masters
Onderscheidingen&Sportprestaties
OS schoonspringers
WK schoonspringers
Nederlands kampioenen schoonspringen
Uitslagen N(J)K
Vrijwilligersonderscheidingen schoonspringen
Topsportonderscheidingen
Prestatiemedailles
Officials schoonspringen
Kalender 2020-2021
Kalender 2019-2020
Kalender 2018-2019
Kalender 2016-2017
Kalender 2017-2018
Synchroonzwemmen
Aquatics week 2020
Competities
Kampioenschappen
Topsport en talentontwikkeling
Nationale Selecties
Prestatie-eisen internationale toernooien
Statussen & talentprofielen
Talentontwikkeling
Instroom & doorstroom
Synchrokamp
Masters
Kalender
Prestatiemedailles
Meerjaren Opleidingsplan
Waterpolo
Veelgestelde vragen Waterpolo
Spelregelvragen
Competities
KNZB Beker I
ManMeer!-Cup
Sportlink
Verenigingen portal
Scheidsrechtersportal
Digitaal Wedstrijd Formulier (DWF)
Studenten Waterplocompetitie
Historie standen en uitslagen
Kampioenschappen
Programma en uitslagen
Wedstrijden
Verenigingen
Teams
Poules
Officials
Locaties
Talentontwikkeling
Talentontwikkeling
RTC waterpolo
Talentinstroom
Officials
Landelijke Scheidsrechters Commissie (LSC)
Scheidsrechterportal
Spelregels
Rapportages
Campagne Waterpolo Officials
Diverse formulieren
Internationale waterpolo transfer (ITC)
X-Diving
Zwemmen & Para-zwemmen
Algemene informatie
Actuele Nieuwsbrief (dec 2020 #2)
Actieplan zwemmen 2018-2024
Wedstrijdkalender
Competities & Circuits
Nationale Zwemcompetitie
Tussenstanden
Competitiepartners gezocht
Minioren wedstrijden
Virtueel Winter Circuit
Lange Afstand Circuit
Para-zwemmen
Para-zwemcompetitie
Tussenstanden
Masters zwemmen
Kampioenschappen & Swim Cups
Topsport & talentontwikkeling
Talentontwikkeling
Testdagen
Open Water
Paralympische selecties
Internationale evenementen
Sportmodel
Records, ranglijsten & klassementen
IPC Ranglijst
Junioren en jeugd circuit
Junioren en jeugd circuit - Verenigingen
Minioren circuit
Vul inschrijvingsbestand
Plaatsingslijsten Junioren NJJK
Prestatie- en herinneringsmedailles
Officials & reglementszaken
Software en downloads
NL-zwemmers in het buitenland
Inspiratiedag Zwemmen
Sporten met een beperking
Nationale classificaties
Minimale handicapseisen
Sportklassen
Exception codes
Aanmelden nationale classificatie
Data nationale classificatie
Herkeuring uitzonderlijke situaties
Masterlist
Klachtenprocedure nationale classificatie
Privacyverklaring nationale classiificaties
Veel gestelde vragen over nationale classificatie
Masterplan zwemmen met een beperking
Toelichting beperkingen
Wedstrijdzwemmen
Waterbasketbal
NK Waterbasketbal
Dirk Kuyt Foundation Kampioenendag
Vervoersvoorzieningen
Downloads & Links
Contact
Sporten met een auditieve beperking
Algemene informatie
Persbericht Integratie in gang gezet
Webkalender
Handleiding webkalender
Veel gestelde vragen
  • Disclaimer
  • Sitemap
  • Privacy
  • Cookies
  • Contact
  • Copyright © 2021 KNZB