Nationale sportherdenking over zwemsport

Bovenste rij: Tijmen Huurman (Kwakers, Laren), Salomon Wolf (PSV, Eindhoven), Petronella van den Broek (PSV), Richard Schoemaker (HZ&PC, Den Haag). Onderste rij: Petrus Swinkels (PSV), Otto Tichelaar (DZV, Den Haag), Johannes Delnaaij (Triton, Den Haag), Maria Vrins-Otten (HZ&PC). Deze afbeeldingen zijn via Oorlogsbronnen.nl

Op 13 maart 1947 publiceerde de KNZB een overzicht van omgekomen zwemmers in de Tweede Wereldoorlog. Hierop stonden de namen 160 slachtoffers, afkomstig van enkele tientallen clubs uit heel Nederland, die we meesturen als bijlage. Verder werd gemeld dat er van de Amsterdamse zwemclub De Watervrienden circa 200 Joodse leden waren vermoord. Hun namen zijn alleen onbekend, omdat meteen na de Duitse inval de complete clubadministratie werd vernietigd. Het enige wat we weten is dat De Watervrienden méér leden hebben verloren dan alle andere Nederlandse zwemclubs bij elkaar opgeteld.

Alle slachtoffers uit de zwemsport staan centraal bij de Nationale Sportherdenking van 4 mei bij het Olympisch Stadion. In samenwerking met de KNZB en Reddingsbrigade Nederland, die in de oorlogsjaren waren gefuseerd, wordt onderzocht wie die mensen waren en onder welke omstandigheden zij zijn omgekomen. Verder wordt er gezocht naar nog onbekende slachtoffers, vooral Joodse leden van zwemclubs.

“Alle namen van vermoorde sporters verdienen het gekend en genoemd te worden”, zegt Lodewijk Asscher, voorzitter van het Comité Nationale Sportherdenking. “Het maakt nieuwsgierig naar hun verhalen. Zo kwam ik secretaris E. Asscher tegen van zwemvereniging Maccabi uit Amsterdam. Ik vraag me sindsdien af wie dit verre familielid is geweest en hoe het hem is vergaan.”

Oproep voor informatie

In aanloop naar de Nationale Sportherdenking onderzoekt sporthistoricus Jurryt van de Vooren deze lijst om zoveel mogelijk gegevens toe te voegen. De KNZB en Reddingsbrigade Nederland doen daarom een oproep aan hun leden om in hun eigen omgeving te zoeken naar informatie. Hiervoor kunnen jubileumboeken, clubbladen en notulen worden geraadpleegd. Wellicht zijn er nabestaanden, die beschikken over relevant materiaal, zoals foto’s en brieven. Deze gegevens kunnen worden verstuurd naar jurryt@sportgeschiedenis.nl.

Alle informatie is welkom, zelfs als er twijfel is of iemand door oorlogsgeweld is omgekomen. Zo werd in de oorlogsjaren vaak het begrip ‘noodlottig ongeluk’ gebruikt als doodsoorzaak, waarmee in de meeste gevallen werd bedoeld dat iemand was omgekomen door Duits oorlogsgeweld, zoals een bombardement of executie. Vanwege de toenmalige censuur kon dat niet vrijuit worden vermeld.

Oorlogsslachtoffers in de sport

De Nationale Sportherdenking besteedt elk jaar aandacht aan de duizenden oorlogsslachtoffers in de sportwereld. In 2022 werden de namen gepresenteerd van circa 3000 voetballers. Vorig jaar was er een geactualiseerde lijst met bijna 250 schakers.

Al deze gegevens worden toegevoegd aan de website Oorlogsbronnen.nl, het startpunt voor onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog. Op deze plek worden de gegevens van tientallen archieven en onderzoekscentra gebundeld, waarmee de informatie over deze sportmensen beschikbaar wordt gesteld voor een breed publiek.

Meer informatie

Vragen over de Nationale Sportherdenking: office@olympischstadion.nl

Vragen over het onderzoek naar de oorlogsslachtoffers: Jurryt van de Vooren: jurryt@sportgeschiedenis.nl

Meer informatie over de Nationale Sportherdenking: https://www.olympischstadion.nl/eigen-producties/sportherdenking/