Nieuwe richtlijnen jeugdsport
We vinden het belangrijk met meer toewijding een gerichte aanpak op jeugdsport te ontwikkelen. Met als doel dat jeugd (vanuit de eigen motivatie) zich met plezier kan ontwikkelen door sport en bewegen. Niet alleen vandaag, maar ook morgen en overmorgen. De KNZB komt daarom met onderstaande richtlijnen voor jeugdsport tot 12 jaar, ter verdieping van de KNZB Jeugdsportvisie. Deze richtlijnen jeugdsport gelden voor alle zwemsporttakken. Hieronder beschrijven we de aanleiding, de negen richtlijnen jeugdsport en de implementatie daarvan.
De maatschappij om ons heen verandert, dat ervaren we allemaal. We zien in de sport in het algemeen, maar zeker ook in de zwemsport, een neerwaartse trend van het aantal (jeugd)leden. Kinderen en jongeren zijn minder actief en hun motorische vaardigheden nemen al decennialang aantoonbaar af. Dat zien we ook in het zwembad. En dat terwijl in de kinderjaren de (motorische) basis wordt gelegd voor het beweeggedrag op latere leeftijd.
De wereld is voortdurend in beweging, als zwemsport willen we daarin meebewegen. Willen we de zwemsport versterken, dan is anders kijken én anders handelen noodzakelijk. Daar is een duidelijke visie voor nodig, die we kunnen vertalen naar een concrete aanpak. In 2023 heeft de KNZB in samenwerking met verenigingen, trainers, wetenschappers en andere betrokkenen de KNZB Jeugdsportvisie ontwikkeld en vastgesteld. Sindsdien wordt er stap voor stap gewerkt aan de vertaling naar de praktijk, waaronder binnen de diverse sporttakken.
KNZB Jeugdsportvisie
We stellen kinderen centraal in de manier waarop we de jeugdzwemsport organiseren. We dagen onszelf uit om vanuit een kindperspectief te kijken, te denken en te handelen. Het sportperspectief is secundair en ons volwassenperspectief is overbodig.
We focussen op sportplezier omdat het dé motivatie is om aan sport te doen en daarmee een belangrijke bepalende factor is van (continue) sportparticipatie.
In de begeleiding van sportende kinderen stellen we ontwikkeling centraal. We bieden ze in iedere levensfase dat wat ze nodig hebben om te kunnen groeien als kind en als sporter. We bieden een uitnodigende speelplek om te leren en gemotiveerd te worden om te (blijven) sporten. Dus we handelen niet vanuit een drang om te winnen, maar vanuit de wens om samen met plezier te sporten, te leren en te groeien.
We bieden een open en veilige sport, waarin ruimte is voor íeder kind. Daarin bieden we positieve en integere support. We beschermen kinderen tegen risicofactoren en bieden een lerende omgeving waarin fouten maken mag.
Meer informatie over de KNZB Jeugdsportvisie vind je op deze pagina.
Jeugdsportvisie, van beleid naar praktijk
Sinds het vaststellen van de KNZB Jeugdsportvisie werkt de gehele KNZB (van werkorganisatie tot trainers en clubs) aan de inrichting van een kindvriendelijke zwemwereld. In de vertaling van deze visie naar beleid en naar praktijk kiest iedere sporttak een eigen pad en tempo, simpelweg omdat iedere sporttak anders is georganiseerd en andere uitdagingen kent. Echter, op de thema’s die voor alle sporttakken gelden, zorgen we dat de vertaling van de jeugdsportvisie naar beleid en praktijk voor alle sporttakken gelijk is. We stellen kinderen centraal, ongeacht de (zwem)sport die ze beoefenen.
Door te komen tot deze richtlijnen voor de doelgroep tot 12 jaar zorgen we voor eenduidigheid op de thema’s waar dit kan. De richtlijnen zijn tot stand gekomen in afstemming met betrokkenen vanuit verschillende commissies, taakgroepen en verenigingen van alle zwemsporttakken.
De verdere doorvertaling van de jeugdsportvisie naar sportspecifieke wedstrijdformats, -spelregels en - bepalingen, blijft gebeuren binnen de specifieke sporttakken. Ook hier zijn relevante commissies en taakgroepen bij betrokken.
Richtlijnen Jeugdsport tot 12 jaar
- Plezier en ontwikkeling van het individu staan voorop, met aandacht voor veelzijdig bewegen.
- Iedereen die aan een wedstrijd wil deelnemen, moet dat kunnen doen.
- We faciliteren bij wedstrijden optimale beweegtijd voor kinderen.
- De reistijd naar wedstrijden wordt zoveel mogelijk geminimaliseerd.
- Eventuele uitslagen worden uitsluitend op alfabetische volgorde gepresenteerd ongeacht de resultaten en worden niet opgenomen in een openbare database.
- Wedstrijden en toernooien kennen geen voorrondes en finales.
- Bij wedstrijden wordt geen onderscheid gemaakt in geslacht.
- De kinderen worden niet geselecteerd voor activiteiten van het nationale team of vertegenwoordigende teams anders dan van de eigen vereniging.
- Er bestaan geen Nederlandse kampioenschappen en er bestaan alleen persoonlijke records.
Impementatie richtlijnen jeugdsport
Een (groot) deel van de richtlijnen wordt in verschillende sporttakken al toegepast. Andere richtlijnen zullen in de komende periode met commissies, taakgroepen en andere betrokkenen worden uitgewerkt en vervolgens – zo snel als mogelijk – toegepast. Een enkele richtlijn vraagt wellicht meer tijd alvorens het geïmplementeerd kan worden. Bijvoorbeeld omdat IT systemen moeten worden aangepast of omdat alternatieve activiteiten moeten worden ontwikkeld.
Veelgestelde vragen
Wat wordt er bedoeld met veelzijdig bewegen?
Het is belangrijk dat kinderen zich breed motorisch (ook wel veelzijdig) ontwikkelen. Hiermee bedoelen we dat kinderen een grote diversiteit aan vaardigheden leren en oefenen. Lopen, springen, rollen, landen, klimmen, zwaaien, gooien en nog veel meer. Zowel in het water als op de kant. We stimuleren dus verschillende beweegvormen en we stellen vroege specialisatie (op een specifieke discipline, positie of onderdeel) uit. Zo worden kinderen beter bewegers in algemene zin, wat op de lange termijn positief bijdraagt aan hun sportspecifieke ontwikkeling.
Kan iedereen dan zomaar deelnemen aan een wedstrijd?
Deze richtlijnen richten zich op wedstrijdsport. Dit betekent dat het C reglement van toepassing is en blijft. Om te kunnen deelnemen moeten kinderen lid zijn van een vereniging, een zwemdiploma en een startvergunning hebben. Het gaat erom dat we alle kinderen de mogelijkheid geven om deel te nemen en dat we niet uitsluiten op basis van factoren zoals bijvoorbeeld niveau.
Waarom worden uitslagen niet meer bijgehouden? Kinderen moeten toch ook leren winnen en verliezen?
Klopt, kinderen leren ook winnen en verliezen, dat is inherent aan sport. Kinderen weten vaak ook wel wie er gewonnen of verloren heeft. Blijdschap en teleurstelling, het hoort er allemaal bij, maar tot 12 jaar koppelen we geen gevolgen meer aan winst of verlies. We stappen af van dat alleen de winnaar door mag naar de volgende ronde, vaker mag trainen en meer kansen krijgt. Iedereen verdient deze kansen namelijk.
In deze leeftijdsfase staat de ontwikkeling centraal. Leg de focus op dat kinderen zichzelf verbeteren, goed samenwerken, nieuwe acties proberen. Houd rekening met verschillen, want ieder kind ontwikkelt zich in een eigen tempo. Door de standen en ranglijsten niet of anders te presenteren, vertrouwen we er ook op dat de prestatiefocus van ouders en trainers wordt verlegd naar plezier en ontwikkeling. Want wat zegt sneller zwemmen of vaker scoren eigenlijk als je tegen iemand speelt die veel langer is of de sport al langer beoefent? Sneller of mooier zwemmen dan jezelf de vorige keer, dat is pas winnen!
Standen worden soms wel achter de schermen bijgehouden, zodat we wedstrijden op gelijkwaardig niveau kunnen blijven organiseren. Daarnaast werken we toe naar een platform waar persoonlijke zwemtijden of (sprong)scores voor sporters en coaches zichtbaar zijn en zij hun eigen ontwikkeling kunnen (blijven) monitoren.
Waarom zijn er geen NK’s onder 12 jaar meer? Dit was toch juist leuk voor kinderen?
De NK’s zijn vooral een feestje gebleken voor een select groepje ‘talentvolle’ sporters. Maar hoe zit het met al die kinderen die niet mogen deelnemen? We hebben zien gebeuren dat deze kinderen niet alleen niet mogen deelnemen aan het event, maar ook niet mogen deelnemen aan de voorbereidende (selectie)trainingen, geen clubshirts ontvangen, of ontbreken bij andere kansen.
Het stempel ‘talent’ is op deze jonge leeftijd bovendien nog vaak gebaseerd op lengte/gewicht en/of hoe lang de sport al beoefend wordt. Met selecteren ontstaat ook automatisch de-selecteren. Er ontstaat dan een tweedeling die we op deze jonge leeftijd niet wenselijk vinden, en bovendien uitstroom vanuit beide groepen tot gevolg kan hebben. Een NK kan ook veel stress en druk met zich meebrengen, ook dat willen we op deze leeftijd zoveel mogelijk voorkomen. En laten zien wat je kan? Er zijn voldoende leuke wedstrijden of toernooien, dichtbij huis, waar dat kan. Beter worden in je sport? Tof, blijf hard werken bij je club. Pas als kinderen wat ouder zijn kunnen NK’s, selecties en talentprogramma’s aan de orde komen.
