Toelichting beperkingen

Vanuit verenigingen is gevraagd richtlijnen / voorbeelden beschikbaar te stellen van belangrijke (medische) gegevens over de deelnemers (met name met een beperking / aandoening). Deze worden tijdens de intake (eerste kennismaking tussen sporter en vereniging) geïnventariseerd.

(Medisch) Intakeformulier (PDF)

Voor mensen die op het land moeite hebben met bewegen, is bewegen in water een zeer waardevolle activiteit. Door de invloed van de opwaartse kracht en het schijnbaar ontbreken van de zwaartekracht kunnen in water bewegingen worden gemaakt en houden worden gehandhaafd die op het land moeilijk tot onmogelijk zijn. Dit geldt vooral bij mensen met een functiebeperking van het houdings- en bewegingssysteem.

Mensen met een lichamelijke beperking hebben andere speciale motieven om te gaan zwemmen. In eerste instantie wordt de keuze om te gaan zwemmen veelal vanuit het gezondheids- en conditiemotief gemaakt. Een lichamelijke aandoening beperkt de bewegingsmogelijkheden en daardoor ook het plezier dat aan het bewegen kan worden beleefd. Inactiviteit kan de oorspronkelijk (primaire) lichamelijke handicap versterken en diverse nieuwe (secundaire) problemen veroorzaken. De vitale functies van onder meer hart, bloedvaten en longen zullen achteruit gaan en ook de lichaamshouding en – beweging kan verminderen. Zwemmen is een belangrijke mogelijkheid om secundaire gevolgen te beperken of te voorkomen.

Het medium water zorgt een aantal speciale ‘therapeutische en preventieve’ redenen om te kiezen voor zwemmen:

• water is een pijn verminderend medium (opwaartse kracht, warmte, massage door stroming)
• de stijfheid van bindweefsel in onder meer gewrichten vermindert door het medium water
• bewegingen kunnen met weinig krachtinzet worden uitgevoerd
• men kan meestal zonder hulpmiddelen bewegen
• water biedt een ‘aangename’ weerstand bij het bewegen en kan algemeen spierversterkend zijn
• het is veilig in het water: vallen geeft geen problemen
• men kan adequate fysiologische belasting voor het hart/vaatsysteem bereiken
• bewegen in water is langzaam en geeft reactietijd
• water leidt het bewegen en geeft ritme: het bewegen verloopt soepeler

Bron: "Levenslang zwemmen" - De Martelaer & Postman (1999)

Het is mogelijk om als sporter met een beperking deel te nemen aan zwemwedstrijden van de KNZB. Voorafgaand aan de wedstrijd dient bij de scheidsrechter melding gemaakt te worden van de deelname van deze sporter. Sporters met een beperking kunnen in Nederland in zwemwedstrijden uitkomen onder de volgende voorwaarden:

• Zij dienen lid te zijn van een bij de KNZB aangesloten vereniging.
• Voor deelname aan wedstrijden/programmanummers specifiek voor zwemmers met een beperking is een geldige KNZB-startvergunning en classificatie niet verplicht.
• Voor deelname aan alle overige wedstrijden is een KNZB-startnummer verplicht.
• Zij hoeven geen lid te zijn van een bij Gehandicaptensport Nederland aangesloten vereniging;
• Voor deelname aan de Para zwemcompetitie en NK's is een classificatie verplicht.
• Bij inschrijving worden de classificatie-gegevens en eventuele dispensatiecodes via de Splash software meegestuurd aan de organiserende vereniging, zodat dit zichtbaar wordt in de startlijsten.

Bekijk voor meer informatie betreffende de deelname van een sporter met een beperking aan zwemwedstrijden de pagina's over Para-zwemmen..

De meest gehanteerde definitie van het begrip verstandelijke handicap luidt:
‘Een verstandelijke handicap verwijst naar aanzienlijke beperkingen in het huidige functioneren. Deze beperkingen worden gekarakteriseerd door een intellect dat aantoonbaar lager is dan het gemiddelde, terwijl er tegelijkertijd sprake is van beperkingen in twee of meer van de volgende vaardigheden: communicatie, zelfverzorging, wonen, sociale vaardigheden, deelname aan de samenleving, zeggenschap, gezondheid en veiligheid, toegepaste kennis, vrijetijdsbesteding en werk. De verstandelijke handicap komt voor het 18e jaar tot uiting.’ (American Association for Mental Retardation)

Men kan niet spreken van dé verstandelijke handicap. Het betreft hier een zeer diverse groep mensen met uiteenlopende beperkingen, maar ook met uiteenlopende mogelijkheden. Daarnaast hoeft een verstandelijke handicap niet altijd uiterlijk zichtbaar te zijn.

Mensen met een verstandelijk handicap hebben soms bijkomende lichamelijke handicaps, veel meer dan de gemiddelde bevolking. Er bestaat een grote variëteit in de aard van deze handicaps en in de frequentie van voorkomen. Het gaat dan met name om epilepsie, cerebrale spasticiteit, aangeboren afwijkingen aan het hart en de longen, visuele stoornissen en gehoorverlies. Dit betekent een extra kwetsbaarheid tijdens sportbeoefening en er moet dan ook voldoende rekening worden gehouden met de lichamelijke handicaps. Vooral motorische vaardigheden waarbij coördinatie en evenwicht een grote rol spelen, kunnen een probleem zijn. De verminderde coördinatie vergroot de kans op het ontstaan van blessures. Sport kan daarentegen een belangrijke rol spelen bij het trainen van de basale coördinatie.

Vanwege hun leer- en aanpassingsmoeilijkheden hebben mensen met een verstandelijke handicap vaak extra begeleiding nodig. De intellectuele beperkingen van deze sporters komen vaak tot uiting in complexe spel-/sportvormen, zoals teamsporten waarin moet worden samengespeeld. Het ontbreekt dan aan een goed spelinzicht; spelsituaties worden niet altijd evenwichtig beoordeeld en de sporters worden snel uit het ritme gehaald.

Wanneer men rekening houdt met het individuele niveau van functioneren en een juiste inschatting maakt van de lichamelijke mogelijkheden, is voor vrijwel iedere persoon met een verstandelijke handicap een sportactiviteit te vinden. Individuele sporten als judo, atletiek, zwemmen, gymnastiek en paardrijden zijn geschikt. Maar ook teamsporten als voetbal, korfbal, hockey en handbal komen in aanmerking. Steeds meer reguliere sportverenigingen hebben een afdeling voor mensen met een verstandelijke handicap.

Bron: www.gehandicaptensport.nl

Het is mogelijk om als gehandicapte sporter deel te nemen aan zwemwedstrijden van de KNZB. Voorafgaand aan de wedstrijd dient bij de scheidsrechter melding gemaakt te worden van de deelname van de gehandicapte sporter.

Gehandicapte sporters kunnen in Nederland in zwemwedstrijden uitkomen onder de volgende voorwaarden:

• Zij dienen lid te zijn van een bij de KNZB aangesloten vereniging.
• Voor deelname aan wedstrijden/programmanummers specifiek voor gehandicapten is een geldige KNZB-startvergunning en classificatie niet verplicht.
• Voor deelname aan alle overige wedstrijden is een KNZB-startnummer verplicht.
• Zij hoeven geen lid te zijn van een bij Gehandicaptensport Nederland aangesloten vereniging; - Voor deelname aan de Gehandicapten zwemcompetitie en NK's voor gehandicapten in een classificatie verplicht.
• Bij inschrijving worden de classificatie-gegevens en eventuele dispensatiecodes via de Splash software meegestuurd aan de organiserende vereniging, zodat dit zichtbaar wordt in de startlijsten.

Bekijk voor meer informatie betreffende de deelname van een gehandicapte sporter aan zwemwedstrijden onze pagina Para-zwemmen..

Special Olympics is ontstaan op initiatief van Eunice Kennedy Shriver, de zus van de voormalige Amerikaanse president John F. Kennedy. Zij begon in 1963 in de Verenigde Staten met het organiseren van zomerkampen voor mensen met een verstandelijke handicap. Het succes van deze zomerkampen leidde in 1968 tot de oprichting van Special Olympics, Inc (SOI). Special Olympics Inc. is inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijde organisatie waarbij meer dan 180 landen zijn aangesloten.

‘Changing Lives, Changing Attitudes’
De wereldwijde filosofie van Special Olympics is samengevat in bovenstaande slogan en gebaseerd op de volgende aspecten:

• Leren van en plezier beleven aan sport: genieten!
• Sporten met en tegen anderen van eenzelfde niveau: eerlijke wedstrijden door divisioning systeem zodat iedere sporter zijn succesbeleving kan ervaren.
• Verbeteren van de fysieke gezondheid (conditie, motoriek) en het geven van voorlichting.
• Evenementen met 'allure' volgens vaste richtlijnen wat een Special Olympics evenement tot een 'life event' maakt

Sport als middel tot:

• Bevorderen van de persoonlijke ontwikkeling.
• Meer zelfvertrouwen en eigenwaarde met emancipatie en empowerment als resultaat.
• Positieve beeldvorming ten aanzien van mensen met een verstandelijke handicap

Special Olympics Nederland (SON) is de organisatie in Nederland die (deelname aan) Special Olympics sportevenementen voor mensen met een verstandelijke handicap mogelijk maakt.

Kijk voor meer informatie op de website van Special Olympics Nederland.

Zwemmen is een uitstekende sport voor personen die blind of slechtziend zijn. Er wordt al vele jaren door visuele gehandicapten gezwommen in allerlei leeftijdscategorieën, voor zowel competitie, gezondheid en voor het plezier.

Regels omtrent competitie zwemmen zijn opgesteld door de Internationale Bond voor Blinde Sporters (International Blind Sport Association, IBSA). Deze IBSA regels zijn gebaseerd op de FINA regels en beschrijven de aanpassingen voor blinde en slechtziende zwemmers.

Zwemmers nemen deel aan wedstrijden in 3 verschillende classificaties. Hierbij heeft een persoon geclassificeerd S11 geen enkel zicht, S12 waarbij tot 5% en S13 waarbij men tot 10% zicht heeft. In de S11 klasse dienen de zwemmers verduisterende zwembrillen te dragen.

De team coach is verantwoordelijk voor de overname bij estafette onderdelen, daar de zwemmers vaak niet in staat zijn om hun teamgenoot aan zien te komen zwemmen. Er zijn uitzonderingen in de regels gemaakt voor S11 zwemmers welke vaak dicht tegen de zwemlijn aan zwemmen waardoor het soms niet mogelijk om de armslagen van de vlinderslag en de schoolslag correct uit te voeren.

Aantikken
In het begin van de jaren ’80 is er een techniek ontwikkeld die het mogelijk maakt om de blinde zwemmer te laten weten dat hij de zwembadrand nadert. Toewijding, proefneming en hard werken door Wilf en Audrey Storm heeft uiteindelijk geresulteerd in de techniek “aantikken” genaamd.

Een kundige en ervaren sportbegeleider zonder visuele handicap geeft de blinde of slechtziende zwemmer de nodige informatie als zou deze kunnen zien. Deze “aantikker” wordt ingezet bij zowel B1, B2 als B3 zwemmers.

Deze “aantikkers’ zijn voor de blinde en slechtziende zwemmers essentieel voor het behalen van een optimaal prestatieniveau. Zij maken het mogelijk voor de blinde of slechtziende zwemmers om zijn/haar limieten te testen en vormen dan ook een belangrijk onderdeel bij zowel training als in competitieverband.

De zwem “aantikkers” moeten hun aantikken synchroniseren met de zwemmers slagbeweging. Dit moet precies op het juiste moment gebeuren zodat de zwemmers op topsnelheid en zonder angst om tegen de kant op te zwemmen, hun keerpunt kunnen uitvoeren zonder dat zij kostbare tijd verliezen gedurende de race. Hierbij dient er een hoge mate van vertrouwen de zijn tussen zwemmer en “aantikker”. De “aantikkers” staan aan het einde van de zwembaan en gebruiken daarbij een stok met aan het einde een zachte kleine foambal zodat zij daarmee de zwemmer kunnen aantikken op het juiste moment.

Kijk voor meer informatie op de website van de International Blind Sport Association, IBSA.

Het is mogelijk om als gehandicapte sporter deel te nemen aan zwemwedstrijden van de KNZB. Voorafgaand aan de wedstrijd dient bij de scheidsrechter melding gemaakt te worden van de deelname van de gehandicapte sporter.

Voor de visuele gehandicapte zwemmer betekent dit specifiek dat de start bij de school-, vlinder-, of vrije slag vanaf het startblok of vanuit het water mag plaatsvinden. Indien de visuele handicap zodanig is, dat keer- en eindpunt niet onderscheiden kunnen worden, mag een begeleider bij keer- en eindpunt aanwijzingen geven door middel van stem of aantikken; dit laatste mag geschieden met een hulpmiddel.

Alle zwemslagen dienen volgens de regels te worden uitgevoerd, tenzij er nog van een andere beperking sprake zou zijn.

Bij inschrijving worden de classificatie-gegevens en eventuele dispensatiecodes via de Splash software meegestuurd aan de organiserende vereniging, zodat dit zichtbaar wordt in de startlijsten.

Bekijk voor meer informatie betreffende de deelname van een gehandicapte sporter aan zwemwedstrijden onze pagina Para-zwemmen.

Mensen met een auditieve handicap zijn zowel actief binnen specifieke dovensportverenigingen als geïntegreerd in reguliere sportverenigingen. Aanpassingen voor deze doelgroep zijn gericht op de communicatie tussen sporters en scheidsrechters, zoals door het gebruik van lichtsignalen en vlagsignalen in plaats van een fluitje. Verder wordt
gebruik gemaakt van flitslichten en handgebaren.

Deze aanpassingen hebben geen invloed op de spelregels.
Wanneer mensen met een auditieve handicap samen sporten, wordt de gehoorstoornis niet als een handicap ervaren. De keuze om al dan niet geïntegreerd te sporten ligt bij de sporter zelf. Bij geïntegreerd sporten is een individuele sport qua communicatie gemakkelijker. In de wedstrijdsport wordt vaak wel geïntegreerd gesport omdat dit de uitdaging en de te leveren prestatie verhoogt. Bron: www.gehandicaptensport.nl

Verenigingen die sporters met een auditieve beperking begeleiden kunnen via de academie voor sportkader een bijscholing "sporten met een auditieve/communicatieve beperking" volgen om hun kennis te verreiken.

Dovensportbond

Verenigingen voor zwemmers & waterpolospelers met een auditieve handicap zijn niet geïntegreerd binnen de KNZB-structuur. Zij vallen onder de verantwoordelijkheid van de Dovensportbond.

KNZB criteria gehoorverlies

De KNZB hanteert de internationale norm voor doofheid. Voor bepaling van het gemiddelde gehoorverlies wordt uitgegaan van het gemiddelde dB-verlies bij 500, 1000 en 2000 Hz, de zogenoemde hoge Fletcher-index. Uit deze index moet blijken dat het gehoorverlies in het beste oor ten minste 55 dB bedraagt. De KNZB zal op basis van een KNZB classificatie voor auditieve beperking beoordelen of aan de bovengenoemde criteria wordt voldaan. Als aan deze criteria wordt voldaan zal de sporter ingedeeld worden in de klasse S15.

Zie ook: Zwemmen met een auditieve beperking beperking

Het is mogelijk om als auditief gehandicapte sporter deel te nemen aan zwemwedstrijden van de KNZB. Om deel te kunnen nemen aan zwemwedstrijden moet de sporter beschikken over een KNZB classificatie (klasse S15).

Bij inschrijving worden de classificatie-gegevens en eventuele dispensatiecodes via de Splash software meegestuurd aan de organiserende vereniging, zodat dit zichtbaar wordt in de startlijsten.

Voor de auditieve gehandicapte zwemmer betekent dit specifiek dat er bij de scheidsrechter vooraf bekend is dat een zogeheten "dovenstart" benodigd is. Hierbij zal de starter gelijktijdig met het startsignaal een handgebaar geven.

Zie ook: Zwemmen met een auditieve beperking